Instituti i Politikave Europiane (EPI) – Shkup shpall thirrje për pjesëmarrje nëngjarjen debatuese “Zhvillimet e reja gjeopolitike dhe ndikimi në Maqedoninë e Veriut”.
Në Universitetin e Evropës Juglindore në Tetovë, qytetarët e rajonit të Pollogut diskutuan për zhvillimet e fundit gjeopolitike dhe ndikimin e tyre në Maqedoninë e Veriut në kuadër të projektit “Inkurajimi i analizës së politikave dhe debatit publik” i zbatuar nga EPI dhe i mbështetur nga NED.
Shoqëria civile në Evropë është ende nën presion, tregon raporti i fundit i Agjencisë për të Drejtat Themelore të BE-së (FRA). Raporti përfshin gjithashtu një seksion për disa nga vendet kandidate, duke përfshirë edhe Maqedoninë. EPI përgatiti raportin për vendin për mjedisin ligjor dhe hapësirën e organizatave civile në mbështetje të të drejtave themelore dhe sundimit të ligjit.
![[Podcast] Demokracia debatuese në Maqedoninë e Veriut](https://epi.org.mk/wp-content/uploads/Alice-siu.png "[Podcast] Demokracia debatuese në Maqedoninë e Veriut")
Kjo përmbledhje paraqet zhvillimet kryesore në lidhje me sundimin e ligjit në kontekst të anëtarësimit në BE në Maqedoninë e Veriut për periudhën korrik – shtator 2022. Ai përfshin ndjekjen e bazave të anëtarësimit në BE, duke përfshirë zhvillimet kryesore në funksionimin e institucioneve demokratike, reformën e administratës publike dhe kapitullin 23: Gjyqësori dhe të Drejtat Themelore.
Ky raport në hije bashkon në një tërësi të vetme koherente të gjitha gjetjet, përfundimet dhe rekomandimet që dolën nga monitorimi i fushave të përfshira në Kapitullin 23 – Gjyqësori dhe të drejtat themelore. Ky është raporti i shtatë i tillë i publikuar nga Instituti për Politika Evropiane (EPI) – Shkup, duke marrë parasysh komentet dhe opinionet e organizatave joqeveritare. Gjashtë periudhat e mëparshme mbulojnë periudhat në vijim: tetor 2014 – korrik 2015, korrik 2015 – prill 2016, maj 2016 – janar 2018, qershor 2018 – mars 2019, prill 2019 – mars 2020 dhe prill 2020 – shtator 2021.
Rraporti mbulon periudhën nga fillimi i tetorit 2021 deri në fund të shtatorit 2022. Në raportin jepen të dhëna që janë të relevante edhe para tetorit 2021, kur nevojiten për kontekstualizimin apo sqarimin e risive nga periudha aktuale raportuese, të cilat janë të rëndësishme për periudhën raportuese. Periudha raportuese e raportit korrespondon me periudhën raportuese të Komisionit Evropian (KE) për Republikën e Maqedonisë së Veriut. Ky raport ndjek strukturën e Kapitullit 23, sipas raportit të KE-së. Në fund të çdo fushe, në kornizë janë ndarë rekomandimet dhe konkluzionet kryesore.
Gjatë periudhës raportuese, vendi filloi negociatat e anëtarësimit me Bashkimin Evropian, pas heqjes së bllokadës bullgare dhe pranimit të “propozimit francez” me miratimin e kornizës negociuese. Më pas, më 27 shtator 2022, në Bruksel u mbajt takimi shpjegues për Kapitullin 23 “Gjyqësori dhe të drejtat themelore”, duke përmbyllur skriningun shpjegues për grupin e parë, “Themelet”. Skriningu dypalësh i Kapitullit 23 u zhvillua më 1 dhe 2 dhjetor 2022, kur Maqedonia e Veriut prezantoi shkallën e harmonizimit me drejtësinë e BE-së, strukturën institucionale për zbatimin e ligjeve të harmonizuara, planet për harmonizim të mëtejshëm, ndërtimin e kapaciteteve institucionale dhe administrative, si dhe burimet e nevojshme njerëzore, financiare dhe TI për zbatimin e standardeve evropiane. Në periudhën e ardhshme do të jetë e nevojshme të ndërmerren aktivitete të dukshme që do të japin rezultate të matshme.
Analizë e shkurtër e raportit të KE-së për Maqedoninë e Veriut 2022
Temat kryesore të prezantimit të paketës së zgjerimit në Komisionin e Politikës së Jashtme nga Komisioneri Varheji ishin statusi kandidat i kushtëzuar i Bosnje-Hercegovinës, konferencat ndërqeveritare për fillimin e negociatave me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, si dhe ngecja në Serbi në lidhje me politikën e jashtme të përbashkët, së bashku me ndikimin e pushtimit rus të Ukrainës.
Ndryshe nga viti i kaluar, Komisioni Evropian këtë vit mundi të paraqesë mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare me Shqipërinë dhe konferencën e parë politike ndërqeveritare me Maqedoninë e Veriut si suksesin kryesor në politikën ndaj Ballkanit Perëndimor, madje edhe si një “moment historik”. që shënon "një fazë të re të politikës së zgjerimit"
Ky është pikërisht prizmi i ri që i jep një ton tjetër Raportit të sivjetshëm për Maqedoninë, i cili nga ana tjetër ruan strukturën e vitit të kaluar, një pjesë të madhe të përmbajtjes dhe përsërit një numër të madh problemesh kronike.
Nga ana tjetër, analiza e vlerësimeve të Komisionit[1] çon në dy përfundime:
[1] Rezultati i gatishmërisë pasqyron gatishmërinë aktuale për sa i përket të drejtave dhe detyrimeve të përgjithshme që duhet të ndërmerren me anëtarësimin në BE, ndërsa rezultati i progresit është në raport me raportin e vitit të kaluar.
[2] Bashkëngjitur do të gjeni një përmbledhje të rezultateve sasiore të gatishmërisë dhe progresit.
Në maj dhe qershor të këtij viti, Instituti për politikë evropiane – EPI, për herë të tretën implementoi anketë debatuese në bashkëpunim me Universitetin Stanford nga SHBA. Shkarkoni rezymenë me rezultatet nga hulumtimi.
Procesi i evropianizimit dhe përpjekja për të përmbushur standardet evropiane paraqet prej kohësh interes të madh në mesin e qytetarëve/eve në lidhje me qëllimet të Republikës së Maqedonisë së Veriut. Për më tepër, viti 2020 u shënua nga kriza KOVID-19, e cila nxori në sipërfaqe vështirësitë kryesore të organizimit të qeverisë, funksionimin e saj dhe mënyrën e përballimit të momenteve të krizës. Në një kohë kur shteti duhet të jetë plotësisht i bashkuar dhe i përgatitur për t’u marrë me sfidat kryesore të paraqitura nga pandemia, reagimet e dobëta dhe të vonuara të autoriteteve kombëtare kanë shkaktuar reagime përgjithësisht negative tek qytetarët. Shteti i konstatoi vështirësitë e përballimit të krizës vetë, dhe qytetarët e panë qartë se ku ishin mangësitë.
Kjo përmbledhje paraqet zhvillimet kryesore në lidhje me sundimin e ligjit në kontekst të anëtarësimit në BE në Maqedoninë e Veriut për periudhën korrik – shtator 2022. Ai përfshin ndjekjen e bazave të anëtarësimit në BE, duke përfshirë zhvillimet kryesore në funksionimin e institucioneve demokratike, reformën e administratës publike dhe kapitullin 23: Gjyqësori dhe të Drejtat Themelore.
Ky raport në hije bashkon në një tërësi të vetme koherente të gjitha gjetjet, përfundimet dhe rekomandimet që dolën nga monitorimi i fushave të përfshira në Kapitullin 23 – Gjyqësori dhe të drejtat themelore. Ky është raporti i shtatë i tillë i publikuar nga Instituti për Politika Evropiane (EPI) – Shkup, duke marrë parasysh komentet dhe opinionet e organizatave joqeveritare. Gjashtë periudhat e mëparshme mbulojnë periudhat në vijim: tetor 2014 – korrik 2015, korrik 2015 – prill 2016, maj 2016 – janar 2018, qershor 2018 – mars 2019, prill 2019 – mars 2020 dhe prill 2020 – shtator 2021.
Rraporti mbulon periudhën nga fillimi i tetorit 2021 deri në fund të shtatorit 2022. Në raportin jepen të dhëna që janë të relevante edhe para tetorit 2021, kur nevojiten për kontekstualizimin apo sqarimin e risive nga periudha aktuale raportuese, të cilat janë të rëndësishme për periudhën raportuese. Periudha raportuese e raportit korrespondon me periudhën raportuese të Komisionit Evropian (KE) për Republikën e Maqedonisë së Veriut. Ky raport ndjek strukturën e Kapitullit 23, sipas raportit të KE-së. Në fund të çdo fushe, në kornizë janë ndarë rekomandimet dhe konkluzionet kryesore.
Gjatë periudhës raportuese, vendi filloi negociatat e anëtarësimit me Bashkimin Evropian, pas heqjes së bllokadës bullgare dhe pranimit të “propozimit francez” me miratimin e kornizës negociuese. Më pas, më 27 shtator 2022, në Bruksel u mbajt takimi shpjegues për Kapitullin 23 “Gjyqësori dhe të drejtat themelore”, duke përmbyllur skriningun shpjegues për grupin e parë, “Themelet”. Skriningu dypalësh i Kapitullit 23 u zhvillua më 1 dhe 2 dhjetor 2022, kur Maqedonia e Veriut prezantoi shkallën e harmonizimit me drejtësinë e BE-së, strukturën institucionale për zbatimin e ligjeve të harmonizuara, planet për harmonizim të mëtejshëm, ndërtimin e kapaciteteve institucionale dhe administrative, si dhe burimet e nevojshme njerëzore, financiare dhe TI për zbatimin e standardeve evropiane. Në periudhën e ardhshme do të jetë e nevojshme të ndërmerren aktivitete të dukshme që do të japin rezultate të matshme.
Analizë e shkurtër e raportit të KE-së për Maqedoninë e Veriut 2022
Temat kryesore të prezantimit të paketës së zgjerimit në Komisionin e Politikës së Jashtme nga Komisioneri Varheji ishin statusi kandidat i kushtëzuar i Bosnje-Hercegovinës, konferencat ndërqeveritare për fillimin e negociatave me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, si dhe ngecja në Serbi në lidhje me politikën e jashtme të përbashkët, së bashku me ndikimin e pushtimit rus të Ukrainës.
Ndryshe nga viti i kaluar, Komisioni Evropian këtë vit mundi të paraqesë mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare me Shqipërinë dhe konferencën e parë politike ndërqeveritare me Maqedoninë e Veriut si suksesin kryesor në politikën ndaj Ballkanit Perëndimor, madje edhe si një “moment historik”. që shënon "një fazë të re të politikës së zgjerimit"
Ky është pikërisht prizmi i ri që i jep një ton tjetër Raportit të sivjetshëm për Maqedoninë, i cili nga ana tjetër ruan strukturën e vitit të kaluar, një pjesë të madhe të përmbajtjes dhe përsërit një numër të madh problemesh kronike.
Nga ana tjetër, analiza e vlerësimeve të Komisionit[1] çon në dy përfundime:
[1] Rezultati i gatishmërisë pasqyron gatishmërinë aktuale për sa i përket të drejtave dhe detyrimeve të përgjithshme që duhet të ndërmerren me anëtarësimin në BE, ndërsa rezultati i progresit është në raport me raportin e vitit të kaluar.
[2] Bashkëngjitur do të gjeni një përmbledhje të rezultateve sasiore të gatishmërisë dhe progresit.
Në maj dhe qershor të këtij viti, Instituti për politikë evropiane – EPI, për herë të tretën implementoi anketë debatuese në bashkëpunim me Universitetin Stanford nga SHBA. Shkarkoni rezymenë me rezultatet nga hulumtimi.
Procesi i evropianizimit dhe përpjekja për të përmbushur standardet evropiane paraqet prej kohësh interes të madh në mesin e qytetarëve/eve në lidhje me qëllimet të Republikës së Maqedonisë së Veriut. Për më tepër, viti 2020 u shënua nga kriza KOVID-19, e cila nxori në sipërfaqe vështirësitë kryesore të organizimit të qeverisë, funksionimin e saj dhe mënyrën e përballimit të momenteve të krizës. Në një kohë kur shteti duhet të jetë plotësisht i bashkuar dhe i përgatitur për t’u marrë me sfidat kryesore të paraqitura nga pandemia, reagimet e dobëta dhe të vonuara të autoriteteve kombëtare kanë shkaktuar reagime përgjithësisht negative tek qytetarët. Shteti i konstatoi vështirësitë e përballimit të krizës vetë, dhe qytetarët e panë qartë se ku ishin mangësitë.
0