Fuqizimi i trupave të barazisë: një gur themel për të drejtat e njeriut dhe integrimin në BE

Fuqizimi i trupave të barazisë qëndron si një hap vendimtar për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe avancimin e integrimit në BE, një pikë kyçe kjo e nxjerrë nga dialogu për politikë i mbajtur sot nga Instituti për politikë evropiane (EPI) në Shkup.

Titulluar “Forcimi i trupave të barazisë në mbrojtjen e të drejtave të njeriut: Perspektivat kombëtare, rajonale dhe të BE-së”, ngjarja mblodhi së bashku ekspertë për të trajtuar rolin e trupave të barazisë mes standardeve të reja të BE-së. Duke u përputhur me miratimin e vitit 2024 të Direktivës (BE) 2024/1499 dhe Direktivës (BE) 2024/1500, dialogu theksoi shtytjen e BE-së për trupa të pavarur dhe të mirëfinancuara të barazisë për të trajtuar diskriminimin dhe për të promovuar barazinë – vendimtare si për shtetet anëtare ashtu edhe për vendet kandidate si Maqedonia e Veriut.

Në panel morën pjesë Eva-Esther Sobotka nga Agjencia e Bashkimit Evropian për të Drejtat Themelore (FRA), Igor Jadrovski nga Komisioni për Parandalimin dhe Mbrojtje nga Diskriminimi i Maqedonisë së Veriut, Robert Gajda, Komisioneri i Shqipërisë për Mbrojtjen nga Diskriminimi dhe Moana Genevey nga Equinet, Rrjeti Evropian i Trupave të Barazisë. Moderuar nga Natasha Boshkova e projektit të BE-së Mbështetja për Sundimin e Ligjit, diskutimi përfshiu përfaqësues nga trupat e barazisë, institucionet shtetërore, shoqëria civile, akademia dhe Delegacioni i BE-së.

Përveç kësaj, hulumtuesja Ardita Vejseli prezantoi dokumentin “Forcimi i trupave të barazisë në Maqedoninë e Veriut: Përafrimi me Direktivat e BE-së 2024/1499 dhe 2024/1500”, i cili analizon rëndësinë dhe implikimet e Direktivave të BE-së 2024/1499 dhe 2024/1500 për Maqedoninë e Veriut, duke u fokusuar në përafrimin e trupit të barazisë së vendit – Komisionit për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi (KPMD) – me standardet e reja të BE-së. Objektivi i tij është të vlerësojë kornizën aktuale ligjor dhe institucionale që rregullon KPMD, të identifikojë hapësirat në pavarësinë, burimet dhe efektivitetin operacional të tij dhe të ofrojë rekomandime strategjike për reformë. Propozimet kryesore të dokumentit përfshijnë sigurimin e pavarësisë financiare dhe institucionale duke mundësuar planifikim të drejtpërdrejtë buxhetor përmes Kuvendit, përmirësimin e procesit të emërimeve për të garantuar përfaqësim të bazuar në merita dhe të larmishëm, rritjen e kompetencave gjyqësore dhe zgjerimin e qasjes dhe ndikimit në publik.

Pjesëmarrësit në diskutim hulumtuan sfidat si kufizimet financiare, mungesat e personelit dhe presionet politike me të cilat përballen trupat e barazisë, me fokus në Komisionin për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi i Maqedonisë së Veriut. Direktivat e reja të BE-së, duke përditësuar ligjet e mëparshme si Direktiva 2006/54/EC dhe Direktiva 2010/41/EU, vendosin standarde për pavarësinë dhe burimet, duke u mundësuar këtyre organeve të mbështesin viktimat dhe të promovojnë trajtimin e barabartë. Praktikat më të mira nga rajoni dhe BE u ndanë si modele për reforma.

Ngjarja theksoi nevojën për bashkëpunim për të forcuar kornizat e të drejtave të njeriut – një hap i rëndësishëm për pranimin e Maqedonisë së Veriut në BE.

Ky dialog është pjesë e projektit të financuar nga BE-ja “Ndërtimi i urave për një të ardhme të përbashkët: Sundimi i ligjit në funksion të anëtarësimit në BE”.

Përfundimet kryesore

Direktivat e BE-së të miratuara në vitin 2024 shënuan një pikë kthyese për trupat e barazisë, duke kërkuar që shtetet të sigurojnë pavarësinë, financimin e duhur dhe mandatet e zgjeruara.

Trupat kombëtar në Ballkanin Perëndimor, veçanërisht Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria, ndajnë sfida të ngjashme, duke përfshirë burime të kufizuara, ndërhyrje politike dhe vështirësi në zbatimin e ligjit.

Bashkëpunimi ndërmjet trupave të barazisë, shoqërisë civile dhe institucioneve të BE-së është thelbësor për ndërtimin e një kornize të qëndrueshme dhe të bazuar në të drejta në të gjithë Evropën.

Forcimi i trupave të barazisë nuk është vetëm një çështje e mbrojtjes së të drejtave, por edhe një kërkesë strategjike për anëtarësimin në BE dhe ruajtjen e sundimit të së drejtës në vendet kandidate.